Η βρόμικη τριλογία της Αβάνας

Μια από τις μεγάλες μου απολαύσεις από παιδί, είναι η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων. Η συνήθεια αυτή δεν με εγκατέλειψε μεγαλώνοντας, αποτελώντας περισσότερο από επιθυμία έναν τρόπο πολλές φορές φυγής από την πραγματικότητα. Ακόμα κι όταν διάβαζα για το πανεπιστήμιο, ένα βιβλίο με περίμενε δίπλα στο κρεβάτι, μυστική είσοδος (έξοδος ;) σ’ έναν κόσμο διαφορετικό και απόμακρο από την καθημερινή μου ρουτίνα . Πάντα όταν έφευγα για διακοπές, ο ένας μου σάκος περιείχε το sleeping bag και τα χρειαζούμενα για την παραλία που θα επέλεγα να στήσω την σκηνή μου και η άλλη το σχεδόν ασήκωτο βάρος των βιβλίων, που καμιά φορά είχαν παράλληλο αριθμό με τις μέρες της άδειάς μου.

Το πρώτο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού ήταν ένα δώρο από τη μεταφράστρια του και φίλη μου Κ. Ελαιοτριβιάρη, “Η βρόμικη τριλογία της Αβάνας” του Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες. Είναι το βιβλίο που θα προσπαθήσω να σας περιγράψω σήμερα, σ ένα διαφορετικό ταξίδι στην Κούβα από αυτά που συνήθως οι τουριστικοί οδηγοί δεν απεικονίζουν και σίγουρα ούτε εμβαθύνουν πάντα .
Εντάξει ανάμεσα στον τουρισμό και το ταξίδι είναι σαφές πως υπάρχει μεγάλη διαφορά….
Πάμε λοιπόν ταξίδι;



Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες και γραμμένο περίπου την περίοδο ανάμεσα στο 94 και το 97. Έχει την μορφή σύντομων διηγημάτων που σπονδυλωτά απαρτίζουν ένα ενιαίο σώμα κειμένου, αποτελώντας μια ιδιαίτερη μαρτυρία της ζωής στην Αβάνα..
Ο κεντρικός χαρακτήρας, έχει το ίδιο όνομα και φέροντας κοινά στοιχεία αλλά και εξωτερικά χαρακτηριστικά με τον συγγραφέα, προσδίδει στο βιβλίο μια σχεδόν αυτοβιογραφική χροιά, η οποία όμως δεν αποσαφηνίζεται. Η διήγηση επικεντρώνεται
στον σαρανταπεντάχρονο Πέδρο Χουάν, δημοσιογράφο στα κρατικά μέσα ενημέρωσης που μην αντέχοντας να συμβιβάζεται πλέον με τον ασφυκτικό έλεγχο του κρατικού μηχανισμού, παραιτείται μετά από χρόνια δουλειάς και προσπαθεί να επιπλεύσει σε μια ρευστή πραγματικότητα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 90 το κουβανικό μοντέλο οικονομίας θα καταρρεύσει. Ο τερματισμός του ψυχρού πολέμου και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης μαζί με τον συνακόλουθο τερματισμό της οικονομικής βοήθειας, θα οδηγήσει στην απότομη πτώση του βιοτικού επιπέδου και στην οικονομική εξαθλίωση, ουσιαστικά πείνα, του κουβανικού λαού.

Την ίδια ακριβώς περίοδο βρισκόμενος σ΄ ένα διαμέρισμα στην ταράτσα ενός παλιού οκταόροφου κτηρίου στην Μαλεκόν (την παραλιακή λεωφόρο της Αβάνας), ο Πέδρο Χουάν, άλλοτε μοιάζει να ρεμβάζει το σούρουπο στον μελαγχολικό ορίζοντα μπροστά του, άλλοτε προσπαθεί να πνίξει την πείνα του σε αμφίβολης ποιότητας ρούμι και άλλοτε κατηφορίζει μέσα στους πλημμυρισμένους από κόσμο δρόμους κάνοντας κάποια δουλειά ή σκαρφιζόμενος τρόπους για να επιβιώσει.

Η γλώσσα του συγγραφέα σκληρή, λιτή και άμεση, περιγράφει όμως με ζωντάνια τους χαρακτήρες που παρελαύνουν, σκιαγραφεί απόλυτα την παλέτα από τις ψυχολογικές διακυμάνσεις του ήρωα, από την παραφορά και την έκσταση στο ναδίρ και το τέλμα.
Και μέσα σ΄ όλα αυτά το sex. To sex σαν ανάγκη, σαν αναπνοή, το sex χωρίς ενοχές και ταμπού, τo sex που ζητιέται και προσφέρεται με έναν ελεύθερο τρόπο, απόλυτο και χωρίς αναστολές .

“Το θέμα είναι ότι το σεξ δεν είναι για ανθρώπους με αναστολές. Το σεξ είναι ανταλλαγή υγρών, ρευστών, σάλιου, ανάσας και δυνατών μυρουδιών, ούρων σπέρματος σκατών, ιδρώτα, μικροβίων, βακτηρίων. Αλλιώς δεν είναι. Εάν είναι μόνο τρυφερότητα κα αιθέρια πνευματικότητα, τότε περιορίζεται σε μια στείρα παρωδία του τι θα μπορούσε να είναι.”

Αυτό το οποίο μοιάζει να αποσαφηνίζεται μέσα από τις αφηγήσεις του συγγραφέα (και για μένα πολύ ενδιαφέρον) είναι το απάνθισμα του συνόλου της κουβανικής κοινωνίας, περιγράφοντας: την φυλετική διαστρωμάτωση ανάμεσα στους λευκούς, τους νέγρους και τους μιγάδες, τους ηλικιωμένους εναπομείναντες της παλιάς αστικής τάξης που μαζί με τις αναμνήσεις τους κρατούν φυλαγμένα τα καλά τους ρούχα για έναν τελευταίο χορό που κάποτε ελπίζουν να ξανασυμβεί, τις χινετέρας και χινετέρος, τον κόσμο δηλαδή των νεαρών εκπορνευόμενων κουβανών, τις τελετές τις σαντερία της αφροκουβανικής θρησκείας, συνονθύλευμα των λατρευτικών θρησκευτικών παραδόσεων των μαύρων σκλάβων και της καθολικής επιρροής, τον κόσμο μου συρρέει από τις ανατολικές επαρχίες και στριμώχνεται σε μικρά δωμάτια στα σκοτεινά και ανθυγιεινά σολάρ, τον κόσμο που διασχίζει με σχεδία τον κόλπο ονειρευμένος μια καλύτερη ζωή στο Μαϊάμι, τις ουρές για τα δελτία τροφίμων, την σκοτεινή υγρασία της πόλης της Αβάνας την ώρα που ο ήλιος πέφτει, τη γεύση της αγουαρδιέντε, τον ιδρώτα των ανθρώπων καθώς σμίγουν ερωτικά, την καύλα και το μεθύσι.

Η βρόμικη τριλογία της Αβάνας αποτελεί ένα αποκαλυπτικό βιβλίο της σύγχρονης κουβανικής κοινωνίας. Η ζωή μοιάζει να μην οδηγεί πουθενά και ενώ το σύστημα καταρρέει, όπως τα παλιά κτήρια στολίδια της Αβάνας,
ο κόσμος
εξακολουθεί όμως να χαμογελά και να επιβιώνει.

http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=12391&m=A22&aa=1


http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/nea/content.html?p=8&t=2,2213

http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20070705&nid=5111774&sn=??ß???d??µ??&spid=1363

πάμε ένα χορό όπως παλιά;




ευχαριστώ Κ